هر چند فضای مثبت مذاکرات ایران و غرب در ژنو زیر سایه واژه محرمانه خانه کرده است اما با این حال بسیاری معتقدند این سرآغاز دور جدیدی در عرصه سیاست و اقتصاد ایران و جهان است.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ایران عمان (IranOman.com) به نقل از قانون، اخبار منتشر شده از روند مذاکرات نشان دهنده فضای مثبت حاکم بر دور اول مذاکرات بوده و خنده های مکرر ظریف در میانه گفت‌وگوها و عکس های یادگاری نشان می‌دهد اسپاسم کمر مرد اول دیپلماسی ایران نیز دیگر چندان به خاطرش نمی‌آید چه رسد به ماجرای چرایی درگیر شدن با این اسپاسم.

 در حالی که تمامی‌رسانه‌ها بر مسئله مذاکرات متمرکز شده‌اند کمی‌آن سوتر از سیاست، اقتصاد نیز در آستانه تحولی دیگر است‌. در شرایطی که سیاست مانع از آن شد که اقتصاد راه خود را برود و نفت ایران در بازارهای جهانی جاری باشد، خبر می‌رسد که عمان می‌خواهد نقشی متفاوت برای آینده ای نزدیک در ایران بازی کندو یکی از بزرگترین مشتریان گازی ایران خواهد شد، همچنین این کشور قصد دارد بدهی های نفتی ایران را تسویه  کند‌.

عمان مامور جمع آوری طلب‌های نفتی ایران
این مطلب را یک روزنامه هندی اعلام کرده است. روزنامه هندی ایندین اکسپرس مدعی شد ایران و عمان به طور محرمانه توافق کرده‌اند که کشورهای خریدار نفت ایران بدهی خود به ایران را از طریق این کشور پرداخت کنند. بر اساس این گزارش ایران پس از توافق محرمانه با عمان امیدوار است که بتواند برخی از تحریم‌های اقتصادی خود را دور بزند و در این راستا به عمان اجازه داده طلب‌های نفتی را از خریداران از جمله هند جمع‌آوری کند. براساس این پیمان که "یادداشت تفاهم همکاری‌های مالی" نام دارد و در ماه ژوئیه به امضا رسیده، عمان همچنین می‌تواند از این پول برای صادرات کالاهای غیرنفتی و اقلام کشاورزی، دارو و تجهیزات پزشکی به ایران استفاده کند.

براساس این یادداشت تفاهم درآمدهای نفتی ایران که در بانک‌های خارجی مسدود شده از طریق عمان جمع‌آوری و به حساب‌های بانکی تعیین شده و مورد توافق دو طرف در عمان واریز خواهد شد. عمان موافقت کرده که انتقال ایمن این پول‌ها را به حساب‌های تعیین شده در بانک‌های دارای صلاحیت تضمین کند  و اطمینان می‌دهد که این پول‌ها تحت تاثیر تحریم‌ها، انسداد یا مصادره توسط مقامات قضایی، اجرایی  یا هر مسئله‌ دیگری از سوی گروه‌های ثالث قرار نمی‌گیرد.

این توافق پس از آن مشخص شد که عمان ماه گذشته از دهلی خواست که مکانیسم انتقال طلب‌های نفتی ایران را تغییر داده و این پول را از طریق عمان پرداخت کند. عمان اعلام کرد که هند می‌تواند این مکانیسم را با انتقال 100 میلیون دلار آغاز کند تا عملکرد این سیستم را ارزیابی کند. اگرچه این یادداشت تفاهم در 20 ژوئیه بین علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه سابق ایران و سالم بن ناصر الاسماعیلی رئیس مرکز ارتقای سرمایه‌گذاری و توسعه صادرات عمان به امضا رسیده اما ارتباطات بین عمان و هند در 24 سپتامبر نشان می‌دهد که این موافقت را  از دولت جدید ایران که در ماه اوت میزبان سلطان قابوس پادشاه عمان بود نیز  گرفته است.

منابع آگاه گفتند، الاسماعیلی به دهلی اطمینان داده که عمان تضمین می‌کند که این انتقال پول تحریم‌های آمریکا را نقض نمی‌کند و برای اثبات آن نامه وزارت خزانه داری آمریکا در تاریخ 25 ژوئیه را ارائه داده که در آن آمده است درآمدهای نفتی ایران در بانک‌های خارجی می‌تواند برای صادرات مواد غذایی و دارو به ایران مورد استفاده قرار گیرد.

ترکیب بدهکاران نفتی ایران تغییر کرده است
‌ اگر تا دیروز برخی با استناد به اینکه «نداریم» پول نفت ایران را نمی‌دادند‌، امروز برخی نه با این استناد‌، با این توجیه که «شما تحریمید» از دادن پول نفت ایران امتناع می کنند‌. رئیس جمهور سابق چهار سال پیش قانون وصول مطالبات معوق جمهوری اسلامی‌ایران از کشورهای سودان، تانزانیا، نیکاراگوئه، اردن و کره شمالی را به وزارت اقتصاد و دارایی، بانک مرکزی و وزارت نفت ابلاغ کرد و قرار بود با ایجاد کارگروه‌های مشترک شرایط برای وصول برخی از این بدهی‌ها به خزانه ملی دنبال شود.غافل از اینکه به زودی فهرست بدهکاران نفتی دور و درازتر از اینکه هست، خواهد شد.

چه کسانی به ایران بدهکارند؟
حالا برخی از مطالبات ایران باید بیست و پنجمین سال خود را جشن بگیرند‌. بدهی نفتی  نیکاراگوئه و کره شمالی و‌... بیش از 25 سال قدمت دارد. ایران در سال 1986 میلادی چند محموله نفت خام به ارزش تقریبی حدود 53 میلیون دلار به نیکاراگوئه صادر کرد که با گذشت حدود 25 سال و احتساب بهره های متعلقه و تاخیر در بازپرداخت حجم این بدهی به 164 میلیون دلار افزایش یافته است.

اگر از کره شمالی و اردن و این دست کشورها بگذریم می‌رسیم به بدهکاران نوظهور که برخی از بدهی میلیاردها دلاری‌شان به ایران صحبت می‌کنند‌. تحریم بانکی ایران بهانه خوبی بود برای اینکه پول‌ها در بانک‌ها بماند.هر چند برخی منابع بدهی نفتی چین به ایران را در حد و اندازه 30 میلیارد دلار عنوان کرده‌اند اما مقامات رسمی از اعلام رقم دقیق خودداری می‌کنند. در عین حال خبرهای رسیده از چین حاکی است که این کشور شرایطی را برای تادیه بدهی نفتی ایران مشخص کرده است‌. مثلا خرید کالا از چین به ازای طلب نفتی‌. این کار را هندوستان نیز در دستور کار داشت‌. برنج می‌داد و نفت می‌گرفت‌. بعدها ترجیح داد برای تادیه بدهی نفتی به ایران‌، با استفاده از روپیه وارد مذاکره شود که البته با مخالفت وزیر جدید نفت همراه شد‌. 

احمد قلعه‌بانی‌، مدیرعامل سابق شرکت ملی نفت ایران کل مطالبات نفتی ایران را در اردیبهشت ماه حدود 4 میلیارد دلار عنوان کرد اما منابع غیررسمی‌تر حجم بدهی‌ها را بیش از این ارقام می‌دانند. طلب نفتی ایران سوغات تحریم است، زلزله ارزی در بازار نیز سوغات طلب نفتی است تا در این گردونه ثابت شود اقتصاد ایران، دردش از نفت است و درمان نیز هم. حلقه تحریم که تنگ شد، نفس‌های نفت هم به شماره افتاد و دلار پیش و بیش از هر ارز دیگری در بازار ایران سرفه کرد. سرفه‌های مکرر ضربان قلب اقتصاد را غیرطبیعی بالا برد‌. وقتی غول تحریم خود را نشان داد نفس فروش نفت مهم‌تر از پول نفت شد و به این ترتیب شد که ایران در کوتاه‌مدتی تبدیل شد به یکی از بزرگ‌ترین طلبکاران نفتی جهان‌. 

حالا نام بدهکاران نفتی ایران یعنی چین و هند، عمان را نیز در یادها زنده  می‌کند‌. آیا عمان شریک استراتژیک تازه ایران است؟ سفر سلطان قابوس درست چند روز پس از آن که دولت یازدهم کارش را آغاز کرد،  به عنوان اولین مهمان خارجی روحانی این گمانه را در اذهان تقویت می‌کند‌.
انتهای پیام