به گزارش پایگاه ایران عمان (http://iranoman.com/) به نقل از خبر آنلاین، کشور عمان با جمعیتی کمتر از سه میلیون نفر و مساحتی حدود یک پنجم کشور ایران با اقتصاد متکی به نفت در حال برگزاری جشن های روز ملی این کشور است.

 

سلطان قابوس بن سعید فرمانروای این کشور آرام و رو به پیشرفت منطقه ی خاور میانه شاید بهتر از هر حکمران دیگری در دنیا به پند حافظ شیرازی برای آسایش دو گیتی عمل کرده باشد که " با دوستان مروت با دشمنان مدارا "

این ناحیه از شبه جزیره ی عربستان در زمان حکمرانی پدر سلطان قابوس هنوز در دنیای مدرن قرن بیستم وارد نشده بود و سلطان سعید با هرگونه تغییر و مدرنیته به شدت مخالفت می کرد. سلطان قابوس بعد از نشستن بر تخت قدرت برنامه ی بازسازی عمومی کشورش را با اتکا به درآمدهای محدود نفتی به اجرا گذاشت. 

 

تصور اینکه تا قبل از چهل سال پیش در این کشور اثری از مدرسه، بیمارستان، شاهراهها، هتل ها، دانشگاه ها، شرکتهای ساختمانی، نفتی، خدماتی و ... نبوده کمی سخت است اما این مهم انجام شده وامروز عمان کشوری است که در راه توسعه گامهای آهسته اما مطمئن برمی دارد.

زمستان سال گذشته ی خورشیدی نسیمی از بهار اعراب به عمان هم رسید و شهرهای صحار در شمال و صلاله در جنوب عمان را تبدیل به صحنه ی اعتراضات مردمی کرد.

 

در روزهایی که خاورمیانه در جوش و خروش بود و مردمان عرب در اثر مدرنیته، شهرنشینی و گسترش ارتباطات، حق و سهم خود را از قدرت می طلبیدند، کشور عمان نیز شاهد اعتراضاتی بود که به قیمت جان حداقل دو نفر از ساکنان شهر صحار تمام شد.

کشته شدن آن دو نفر که بر اثر بی تجربگی پلیس روی داد وضعیت را به شدت بحرانی کرده و هر آن احتمال خارج شدن اوضاع از کنترل دولت داده می شد تا به گونه ی گریز ناپذیر حاکمیت و معترضین خشمگین را به شکل جدی رودرروی هم قرار داده و پایان پیش بینی ناپذیری را به دنبال داشته باشد.

روزنامه ها و به طور کلی رسانه ها در کشورهای عربی حاشیه ی خلیج فارس به طور معمول در اختیار حاکمیت قرارداشته و آزادی عمل آن چنانی ندارند به گونه ای که وقتی حدود شش سال پیش برای کار و زندگی به این کشور آمدیم از اینکه حتی اخبار حوادث اجتماعی در روزنامه های این کشور منتشر نمی شوند متعجب بودیم و می شنیدیم که دلیل آن را جلوگیری از گسترش احساس ناامنی در جامعه می دانند!

در روزهای اوج گیری اعتراضات و اعتصابات مردمی آنچه که بیش از همه جالب توجه بود تغییر رویکرد اساسی در روزنامه های عربی و انگلیسی زبان چاپ این کشور بود که با تمام توان به پوشش اخبار ناآرامی ها پرداختند.

آن روزها منتظر بودیم که روزنامه ها معترضین را عامل دست دشمن، غیرعمانی، فریب خورده، فتنه گر، برهم زننده ی امنیت ملی و ... بنامند اما برخلاف انتظار عمده ی رسانه های نوشتاری این کشور شده بودند تریبون آزاد معترضین! روزنامه ها عکس بزرگی از یک جوان معترض ایستاده در میان دود و غبار حاصل از آتش سوزی و تیراندازی را به چاپ رسانده بودند که در روی مقوای بزرگی که به دست گرفته بود نوشته بود : مطبوعات کجایید؟!

در مرحله ی بعد سلطان قابوس دستور داد ضمن احترام به معترضین با نمایندگان آنها مذاکره شود تا خواسته هایشان مورد بررسی قرار گیرد.

برنامه های توسعه ی اقتصادی و اجتماعی سلطان قابوس او را در موقعیتی قرار داده بود که معترضین احترام او را در همه حال نگه می داشتند و بر علیه شخص او شعاری نمی دادند تا اینکه این درخواست اصلی مطرح شد که: ای سلطان یا ما یا وزرا !

سلطان قابوس ابتدا دست به جابجایی محدود در میان پستهای وزارت خانه ها زد اما این چیزی نبود که مردم حاضر در خیابان ها را راضی کند پس عمده ی وزرا مجبور به کناره گیری شدند.

تغییر وزیر در کشورهای دیگر دنیا شاید امر پیچیده و سختی به نظر نیاید اما وقتی شما می خواهید وزیری را بعد از دو دهه وزارت برکنار کنید کار چندان ساده ای نیست و این رویه ای است که در کشورهای عربی حاشیه ی خلیج فارس مرسوم است اگر در این کشورها صاحب منصب دولتی شدید تقریبا تا آخر عمرتان می توانید روی آن حساب کنید!

توجه به خواستهای معیشتی معترضین نیز مورد توجه قرار گرفت که شامل برقراری بیمه ی بیکاری، افزایش حقوق شاغلین، حمایت های گسترده تر از ناتوانان اجتماعی، ایجاد شغل برای بیکاران و .... بود.

البته در این میان برخی از خرابکاری های بی هدف نیز انجام می شد که جز صدمه به اموال عمومی حاصلی نداشت و با پاسخ کوبنده ی حاکمیت مواجه شد.

حالا دیگر شعار معترضین این شده بود که : مردم و سلطان ناراضی از فساد اقتصادی هستند.

به این ترتیب شالوده ی حاکمیت با اعتراضات گره خورد و هر دو به فکر چاره بودند و معترضین سلطان قابوس را جزیی از خود دانستند نه بر علیه خود.

در همین زمان بود که مراحل ساخت بنای باشکوه اپرای سلطنتی مسقط با سرعت به پیش می رفت و البته این سوال را در ذهن مردمان اروپایی و دیگر خارجی های ساکن این کشور ایجاد می کرد که به راستی کارکرد اپرا، باله و موسیقی کلاسیک در این کشور به شدت سنتی چیست؟ و آیا عمانی ها استقبالی از این برنامه ها خواهند داشت؟

 

برنامه های سه ماهه ی اول اپرا هاوس اعلام شد؛ بروشورهای با کیفیت بالا دست به دست علاقمندان می گشت و با نگاهی به فهرست آنها می توانستی دریابی که اتفاقی نادر در شرف وقوع است.

"فرانکو زفیره لی" کارگردان شهیر ایتالیایی در دهه ی هشتاد عمر خود با اپرای "توراندخت" که به داستان عجیب و عاشقانه ی شاهزاده ی چینی می پرداخت به عنوان برگزارکننده ی افتتاحیه ی اپرا انتخاب شد در این داستان رمز و رازهای دنیای شرق از چین تا پارس موج می زند و سلطان قابوس با بازبینی برنامه های متعدد در اروپا این یکی را برای افتتاحیه از همه مناسب تر یافته بود.

اجرای پرشور و فاخر "زفیره لی" در شب افتتاحیه تمام بینندگان را بر صندلی هایشان میخکوب کرد و خبر عظمت این کار بی نظیر بر صحنه ی اپرای مسقط دهان به دهان می گشت. سلطان قابوس در روز اول اجرا میهمان ویژه بود و پس از قرائت پیام او به مناسبت افتتاحیه کار با شرکت دهها بازیگر و دکورهای باشکوه و صداهای خارق العاده و ارکستر در پایین صحنه به اجرا در آمد.

در بعد از ظهر روز اجرا فقط چند ساعت مانده به افتتاحیه طوفان عظیمی از شن به مدت کمتر از یک ساعت کل شهر طویل مسقط را درنوردید و تنفس و دید را برای شهروندان دشوار ساخت. این پدیده در این شهر اصلا موضوعی عادی نیست اما این رخداد سوالی را در ذهن مخالفان سنتی و محافظه کار اپرا پیش می آورد که آیا ارتباطی بین این طوفان نادر و افتتاح این ساختمان وجود دارد؟! اما در هنگام افتتاحیه هوا آرام بود و میهمانان ویژه به همراه سلطان قابوس در حال تماشای شاهکار "زفیره لی" بودند. آنچه که به رهگذران اطمینان می داد مقامات بزرگی الان در داخل این ساختمان هستند تعداد پرشمار نیروهای امنیتی مسلح در اطراف ساختمان بود.

برنامه های فصل اول با قیمت های بسیار خوب در اختیار همگان قرار گرفت؛ در میان برنامه ها نام های بزرگی چون "بوچلی" خواننده ی شهیر ایتالیایی، گروه های باله ی آمریکایی، کره ای و روسی می درخشیدند همین طور باله ی "دن کیشوت"، اپرای "کارمن"، باله ی "دریاچه ی قو" و برنامه ی آواز خواننده ی زن لبنانی "رومی" و بزرگداشت "ام کلثوم" خواننده ی اسطوره ای کشور اهرام که نوید فصل پربار و یک قدم محکم را می دادند.

دیگر کمتر آخر هفته ای هست که خانواده ها در مسقط از نبودن برنامه گله کنند.

مسئولین رادیو نیز دست به کار شده و برای آشنایی بیشتر مردم با موسیقی فاخر جهان غرب یک شبکه ی رادیویی به نام موسیقی کلاسیک راه اندازی کردند که به دو زبان عربی و انگلیسی ابتدا هر قطعه را معرفی می کند و بعد به پخش آن می پردازد که همگی از اجراهای ارکسترهای بزرگ جهان از آثار موسیقی کلاسیک غربی هستند.

انتخابات مجلس شورا نیز به فاصله ی چند روز بعد از افتتاحیه اپرا برگزار شد که با استقبال خوب مردم هم مواجه شد و این نشانه ای بود از توافق مردم برای دادن فرصت به حاکمیت برای اصلاح و پیشبرد برنامه های توسعه.

کشور عمان با درآمدهای محدود نفتی دست به اجرای پروژه های ساختمانی و صنعتی فراوانی در هر گوشه از این کشور زده است؛ احداث راه های جدید، توسعه راه های قدیم، بنادر، معادن، کارخانه ها، کشاورزی، نفت، گاز، برق، آب، بهداشت، درمان، آموزش و ... هیچکدام از نظر برنامه ریزان پوشیده نمانده و هر از چند گاهی خبر از آغاز طرح جدید اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می شنویم.

در روز افتتاحیه دور جدید مجلس شورا سلطان قابوس تاکید اصلی برنامه ها را بر مبارزه با فساد اقتصادی اعلام کرد تا این پیام را به مردم داده باشد که هنوز بر سر پیمان خویش با آنها استوار است.

توسعه ی گردشگری یکی از اهداف برنامه های اقتصادی این کشور است که با جدیت پیگیری می شود. وجود هتل های با استانداردهای بالا و امنیت گردشگران از نکاتی است که عمان را به مقصد مناسبی برای آنها که می خواهند در فضایی آرام و امن از تعطیلات خود لذت ببرند تبدیل کرده است.

حجاب برای زنان در عمان موضوعی اختیاری است اما علاقه ی عمومی دختران و زنان را می توان در رعایت آن دانست. در گذشته های نه چندان دور حجاب زنان عمانی متشکل از لباسهای رنگارنگ با طرح های چشم نواز بوده که ضمن پوشیدگی، ظرافت و زیبایی هم داشته است اما امروزه مانتوهای بسیار بلند سیاه که به آن "عبایه" می گویند اثری از آن رنگ ها و نقش ها بر جا نگذاشته است در یکی از آخرین دیدارهای سلطان از دانشگاه "سلطان قابوس" ، از دختران دانشجو خواسته شده بود که از پوشیدن "عبایه " های سیاه رنگ خودداری کرده و از لباس های رنگی سنتی عمانی استفاده کنند. این موضوع به مذاق بعضی از مردم سنتی و محافظه کار خوش نیامد.خارجی های مقیم و گردشگران نیز در انتخاب حجاب خود آزادند اما رعایت حداقل ها الزامی است به خصوص در ماه رمضان که به نهایت در این کشور گرامی داشته می شود.ماه رمضان در کشور عمان آدم را به یاد عید نوروز در ایران می اندازد که شب ها همه به دیدار یکدیگر می روند و از حال هم می پرسند روز عید فطر نیز برای این مردم بسیار گرانمایه است.

آنچه که یک تفاوت مهم میان این کشور با سایر کشورهای پادشاهی در جهان محسوب می شود عدم وجود بستگان با نفوذ و قدرتمند در حاکمیت است در عمان مقامی به عنوان "شاهزاده" وجود ندارد چیزی که در کشورهای اطراف به وفور دیده می شود و هر کدام از ایشان برای خود بارگاه و اعوان وانصاری دارند.

سلطان قابوس از ابتدای سلطنت خود روابط ویژه ای با ایران داشته و دارد؛ کمک ارتش ایران قبل از پیروزی انقلاب اسلامی برای سرکوب شورش های چپ گرایانه ی منطقه ی ظفار در جنوب عمان همواره به عنوان گامی برای تحکیم پایه های قدرت سلطان و روابط او با ایران در نظر گرفته می شود. هم اکنون نیز به جرات می توان گفت ایران بهترین روابط را در کشورهای حاشیه ی خلیج فارس و دریای عمان با سلطنت عمان دارد. در حال حاضرگرفتن ویزای کار از دیگر کشورهای منطقه برای ایرانیان با دشواری های فراوانی مواجه است اما در کشور عمان این سختی ها به حداقل می رسند.

عموم مردم عمان با ایرانیان گردشگر و مقیم رفتار بسیار مودبانه ای دارند که ریشه در فرهنگ این مردم و مشترکات دینی، اجتماعی و سیاسی دو کشور دارد. شرکت های ساختمانی و صنعتی ایرانی روز به روز به تعداد بیشتر در عمان دیده می شوند اما عدم انسجام و نبود برنامه ی مشخص از توفیق آنها برای گرفتن پروژه های بزرگ کاسته است و این در حالی است که شرکت های ترک با برنامه ریزی و حمایت موثر دولت محبوب خود طرح های عظیم اقتصادی کشورعمان را نیز به تسخیر خود در آورده اند. این روزها نام سران در قدرت کشور ترکیه با احترام ویژه ای در میان مردمان عرب منطقه یاد می شود.

ساخت مساجد با معماری مختلف و متنوع در کشور عمان رونق خوبی دارد و البته بنای “اپرا هاوس” نیز بعد از افتتاح در دو طرف خود شاهد دو طرح بزرگ مسجد سازی است.

 برنامه های اپرای سلطنتی مسقط هنوز نفوذ گسترده ای در میان عموم مردم محلی پیدا نکرده اما موجب پدید آمدن سوالاتی شده است که آیا ما به چنین پدیده ای در این شهر نیاز داریم یا خیر؟ در میان مردم از ارقام افسانه ای که صرف ساخت این بنای زیبا شده است یاد می شود که همین نشانه ای است از برخی ناخرسندی ها اما دولت به رهبری سلطان قابوس مصمم است که به سوال منتقدین خود که می پرسند: ایجاد شغل مهم تر است یا اپرا؟ پاسخ دهد که هر دو برای ما الویت دارند. البته "اپرا هاوس" خود تبدیل به یک جاذبه ی توریستی بی نظیر هم در این کشور شده تا علاقمندان برنامه های فاخر موسیقی، باله و اپرا از کشورهای اطراف برای دیدن برنامه ها ی مورد علاقه ی خود به عمان سفر کنند. شاید بشود این پدیده را گردشگری اپرایی! نام نهاد.

دولت در عمان مصمم است مردم را در همه ی برنامه هایش درگیر کند و آنها را نیز به حساب بیاورد به همین سبب طرح عمانی سازی مشاغل با جدیت دنبال می شود. در این کشور بعضی از مشاغل در انحصار عمانی هاست و خارجی ها از حق انجام آن محرومند برای مثال یکی از شرایط داشتن شغل رانندگی وسایل حمل و نقل مسافر بین شهری و شهری داشتن تابعیت عمانی است. همچنین در صنعت مهمی مانند نفت درصد بالایی از عمانی سازی در برنامه پیش بینی شده است تا در طی یک بازه ی زمانی بلند مدت به تدریج مشاغل از خارجی ها به عمانی های متخصص سپرده شود که البته روند آسانی نیست اما به شدت در حال پیگیری است و جواب هم داده است به طوری که در عمان شاهد بروز طبقه ی متوسط تحصیل کرده ی فن ورزی هستیم که روز به روز به تعداشان افزوده می شود؛ طبقه ی متوسطی که سلطان قابوس برای پیشبرد برنامه های مبتکرانه و ممتازش به آنها احتیاج فراوان دارد. طبقه ی اجتماعی که انتظار می رود در طبقات چهارگانه ی سالن زیبای اپرای مسقط بیشتر دیده شوند تا درصد عمانی سازی تماشاگران نیز طبق برنامه پیش برود!

شاید بتوان گفت آینده ی این کشور به خواست و قدرت اجتماعی این طبقه بستگی خواهد داشت؛ طبقه ای تکنوکرات که می خواهد بین نیروهای سنتی و محافظه کار و نیروهای پیشرو و متجدد تعادل ایجاد کرده و همچنان از عمان در جغرافیای سیاسی منطقه به عنوان کشور ثبات، نرمخویی و پیشرفت یاد شود.

امیدوارم روزی خواننده ای ایرانی در سالن اپرای سلطنتی مسقط این شعر حافظ را برای تماشاگران بخواند که :

آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است

با دوستان مروت، با دشمنان مدارا

در کوی نیک نامی ما را گذر ندادند

 گر تو نمی پسندی تغییر کن قضا را

 

انتهای پیام